Hypotheek en scheiding: blijven wonen, verkopen of onverdeeld laten?

Wat doen we met het huis?

Een scheiding brengt veel keuzes met zich mee. Een van de grootste vraagstukken: wat doen we met het huis? Blijft een van jullie in de woning, wordt deze verkocht, of blijft de woning (tijdelijk) onverdeeld? De te maken keuze hangt af van financiële mogelijkheden, fiscale gevolgen en praktische haalbaarheid.

In dit artikel help ik je inzicht krijgen in de opties en de gevolgen, zodat je een weloverwogen beslissing kunt maken.

  • Optie 1: Blijven wonen en de woning volledig in eigendom verwerven
  • Optie 2: Verkopen
  • Optie 3: De woning onverdeeld laten

Optie 1: Blijven wonen en de woning volledig in eigendom verwerven

Wil een van jullie in het huis blijven wonen? Dan zijn er een aantal belangrijke zaken om rekening mee te houden.

Financiële gevolgen

  • De partner die blijft, moet de ander uitkopen. Dit betekent dat diegene de helft van de overwaarde moet betalen aan de ander (tenzij anders afgesproken).
  • De hypotheek moet op één naam komen. De bank beoordeelt of het inkomen voldoende is om de hypotheeklasten te dragen.
  • De hypotheek moet worden aangepast en indien mogelijk verhoogd om de uitkoopsom te financieren.
  • Een bestaande hypotheekrente kan mogelijk worden voortgezet, afhankelijk van de voorwaarden van de geldverstrekker.
  • De bijleenregeling (overwaarde) kan invloed hebben op de toekomstige aftrekbaarheid van hypotheekrente bij een volgende woning.


Fiscale gevolgen

  • De hypotheekrenteaftrek blijft voor de bewoner alleen aftrekbaar als voldaan wordt aan de eigenwoningregeling.
  • Bij een verhoogde hypotheek voor de uitkoop moet worden bekeken of de rente over dit deel aftrekbaar is. Dit hangt af van de fiscale voorwaarden.


Voordelen

  • Stabiliteit voor jezelf en/of de kinderen
  • Geen verhuizing nodig
  • Financieel ontvlechten waarbij de vertrekkende partner de helft van de overwaarde krijgt om een andere woning te kopen.


Nadelen

  • Partner moet worden uitgekocht, wat financieel zwaar kan zijn
  • Bank moet akkoord gaan met een nieuwe hypotheek
  • De maandlasten kunnen te hoog worden

Optie 2: Verkopen

Soms is verkopen de beste of enige optie. Dit kan het geval zijn als:

  • De uitkoopsom te hoog is en de achterblijvende partner de hypotheek niet alleen kan dragen.
  • Beiden een nieuwe start willen maken, zonder financiële banden.

Financiële en fiscale gevolgen

  • De overwaarde (of restschuld) wordt verdeeld volgens de gemaakte afspraken.
  • Als er winst wordt gemaakt, geldt de bijleenregeling: dit kan gevolgen hebben voor de hypotheekrenteaftrek bij een volgende koopwoning.
  • Een restschuld moet worden opgelost, bijvoorbeeld door spaargeld of een lening.
  • De bestaande hypotheek wordt afgelost, waardoor de lage rente mogelijk verloren gaat.

Voordelen

  • Financiële helderheid: geen verplichtingen meer naar elkaar
  • Gelijke verdeling van de overwaarde
  • Nieuwe start zonder oude lasten

Nadelen

  • Kosten voor verkoop en verhuizing
  • Mogelijke restschuld als de woningwaarde is gedaald
  • Emotioneel zwaar als het een geliefd thuis is geweest

Optie 3: De woning onverdeeld laten

Een derde mogelijkheid is om de woning (tijdelijk) gezamenlijk in eigendom te houden. Dit wordt ook wel ‘onverdeeldheid’ genoemd. Dit kan een oplossing zijn als een van de partners nog geen financiering kan regelen of als er minder haast is met de beslissing.

Mogelijkheden van onverdeeldheid
Onverdeeldheid voortzetten op basis van afspraken. Ex-partners kunnen afspreken de woning onverdeeld te laten, bijvoorbeeld als een van de partners er blijft wonen met de kinderen. Dit kan worden vastgelegd in een echtscheidingsconvenant of in een notariële akte.

Fiscale voordelen in de overgangsperiode
Op basis van de “scheidingsregeling” in de inkomstenbelasting mag de hypotheekrenteaftrek voor de vertrekkende partner nog maximaal 2 jaar worden toegepast, zolang de woning niet is verkocht en de woning als hoofdverblijf voor de achterblijvende partner dient.

Gebruik van de woning.
De bewoner kan in de woning blijven en de ander kan een gebruiksvergoeding krijgen als compensatie voor het niet kunnen gebruiken van zijn of haar eigendom.

Tijdelijke onverdeeldheid met uitgestelde verkoop.
Partijen kunnen afspreken om de woning voorlopig onverdeeld te laten, bijvoorbeeld totdat de markt gunstiger is voor verkoop of totdat kinderen een bepaalde leeftijd bereiken.

Beperkingen en aandachtspunten
Fiscaal.
De hypotheekrenteaftrek vervalt na twee jaar voor de partner die niet in de woning woont, omdat de woning niet meer als hoofdverblijf wordt gezien.

Juridisch.
Indien een van de partners op termijn de woning wil overnemen, kan een toekomstige waardestijging (of daling) een discussiepunt worden. Ook kunnen problemen ontstaan als een van de ex-partners in de toekomst een nieuwe hypotheek wil afsluiten, terwijl hij/zij nog voor de gezamenlijke hypotheek aansprakelijk is.

Financieel.
Beide partners blijven hoofdelijk aansprakelijk voor de hypotheeklasten, ongeacht wie er daadwerkelijk in de woning woont. Dit kan problemen opleveren als een van de partners zijn/haar deel niet meer kan of wil betalen.

Risico’s bij nieuwe relaties
Indien een van de ex-partners een nieuwe relatie krijgt en een woning wil kopen met een nieuwe partner, kan het gedeeld eigendom een obstakel vormen voor het verkrijgen van een nieuwe hypotheek.

De beste keuze

Elke situatie is uniek. Blijven wonen kan een goede optie zijn als het financieel haalbaar is, maar verkopen geeft vaak meer duidelijkheid en vrijheid. Het onverdeeld laten van de woning kan tijdelijk een oplossing zijn, maar brengt fiscale risico’s met zich mee.

Wil je weten wat in jouw situatie het beste is? Plan een gratis kennismakingsgesprek. Ik help je graag verder!